جلسه پانزدهم کلام انقلابی: چیستی و اهمیت کلام انقلابی 2
استاد حجت السلام و المسلمین فلاح شیروانی
مقرّر: یاسرکافی
مقدمه پنجم: علم کلام، پشتیبان حیات دینی و زندگانی جامعه
توضیح داده شد که یک میدان و قلمرویی از معارف را داریم در سه ساحت توصیف جهان هستی،ارزش گذاری، راه و رسم زندگی.
اسلام در همه ی این حوزه ها مفصل واقع شده است و ما به تفسیر این معارف می پردازیم.
یک ساحت دیگر معرفی کردیم به اسم کلام.
مردم با یک اندیشه ای دارند زندگی می کنند و این اندیشه دین شان است. این اندیشه با دین فاصله دارد و این فاصله باید طی شد. این اندیشه نیز تخصصی و جدا، جدا نیست، بلکه یک معجون است. انسان با تکیه بر اندیشه اش می فهمد که کجاست و چه چیزهایی دغدغه اش و چه چیزهایی را باید رعایت کند.
این اندیشه دارد جامعه را مدیریت می کند.
ما در اینجا یک دانشی را نیاز داریم متکی بر دانش های پایه یعنی فقه، اخلاق، معارف بطوریکه هویت معرفتی مردم و انسانها را دارد نگاه می کند و دارد قضاوت می کند که چه چیزی اش کم است یا نارساست و پیشنهاد می کند چه چیزی نیاز دارد. ما به این علم کلام می گوییم.
بنابراین متکلم اندیشه ی ذهنی مردم را نگاه می کند و از این طرف نیز دستی در مخزن معارف دینی دارد.
هر فرهنگ و هر ذائقه ی مردم، یک سطحی مشخص از معارف را می پذیرد، در یک قالب مشخصی می پذیرد و ... .
متکلم، شریف ترین کارش، پخت و پز طعامی است که روزانه مردم تغذیه اش می کنند. متکلم، محتوای معرفتی را آماده می کند. متکلم، معلّم هم نیست. معلّم، این محتوا را آموزش می دهد. مربّی، این را تبدیل به عقیده می کند و ... .
اگر متکلم را حذف کنیم، ساحت دانش های حوزوی با ساحت عطش های جامعه ارتباط برقرار نمی کند.
علم کلام است که چون زبان هردو طرف را می فهمد، رابط بین این دو بخش می شود.
پس علم کلام پشتیبان حیات دینی و حیات متعالی است. علم کلام به صورت عقیده، خورانده می شود.
الیه یصعد الکلم الطیّب.
علم اعتقادات، پشتیبان زندگی است، بلکه هویّت افراد را تعیین می کند. لذا به مرور عقاید نیاز داریم و اسلام بسیار تأکید بر مرور عقاید داریم، مثلا امر به خواندن 5 وعده نماز در هر روز، نمازهای مستحبی، ذکرهای برای هر ساعت، خواندن قرآن و .... .
حال اگر کسی کارش به این عقیده بر گردد، کارش، خیلی مهم می شود.
این عقیده در آشپزخانه علم کلام ساخته می شود.
این عقاید، یک اتمسفری می سازد که تنفس در این عقاید اگر سالم باشد، موجب تعالی فرد می شود.
حال متکلم کارش رصد است. رصد حیات. یا سنجش نیازهای این حیات. این حیات برای اینکه ببالد به چه محتوایی نیاز دارد.
هنر متکلم این است که از آن منابع دینی خام، یک محتوای پخته شده ی متناسب با ذائقه ی مردم بسازد.
الان همه اعم از سیاستمدار، اقتصادمدار، هنرمند و ... دارند شکایت می کنند که از پشتوانه ی دینی ارتزاق نمی شوند و چیزی به دستشان نمی رسد.
علم کلام کاملا مراقب است و حیات را رصد می کند که آنچه را نیاز زندگی مردم است به آنها آماده کند.
مقدمه ششم: چیستی کلام انقلابی
الف. اختلاف اندیشه ای جامعه ی انقلابی با جامعه ی معمولی
حال اگر زندگی انقلابی شد یعنی شخص آماده شده است و بلند شده است که زندگی بشری را ویرایش کند. زندگی انقلابی یک زندگی اصلاحی است. انقلابی، السابقون السابقون است. بلند شده است جهت اقامه ی دین.
ب. اختلاف علم کلام مورد نیاز جامعه ی انقلابی با علم کلام مورد نیاز جامعه ی معمولی و لزوم تولید علم کلام متناسب با جامعه انقلابی
الان مشکلی که هست، یک عده قیام کرده اند برای دین در یک زندگی پرمسأله ی پرمشغله، بطوریکه یک فرد غیرانقلابی از این مسائل آگاه نیست و مثلا دارد در گوشه ی اتاق خود، تحقیق می کند، و حال متکلم ما از این افراد غافل است.
مثل اینکه یک آتش نشان را فرستاده ایم در دل آتش و بجای آنکه توسط سه شلنگ آب پشتیبانی شود، رهایش کرده ایم.
باید به انقلابی تغذیه رساند. این انقلابی باید ارزش کارش را بداند. باید صبر کند. باید.... .
لذا علم کلام حق ندارد در حق هیچ کسی خصوصاً این انقلابی ها، چرت بزند. دائم باید اندیشه خلق کند، ادبیات خلق کند و ... .
الان انقلابی ها فشل اند زیرا تغذیه نارسا است. لذا می بینید که انقلابی ها منفعل هستند. این تهدید هویّت انقلابی هاست.
الان انقلابی گری در تراز فرهیختگی متناسبی نیست. انقلابی، پشتیبانی می خواهد.
انقلابی باید فکر فاخر داشته باشد، و این کار متکلم است لیکن به پشتیبانی حوزه و دانشگاه.
خدای شخص انقلابی، خدایی انقلابی است. خدای انقلابی، سطحی بالاتر از خدای مردم عادی را دارد.
امام این انقلابی نیز باید انقلابی باشد. دارای طرح باشد و ... .
سؤال های اخلاقی شخص انقلابی، با سؤال های اخلاقی غیرانقلابی فرق دارد.
اینها مشتری های اول متکلّمین هستند.
ج. کلام انقلابی یعنی کلام متناسب با حیات انقلابی
کلامی که برای حیات انقلابی نیاز است مانند کلام عموم مردم نیست بلکه یک کلام مترقّی است و یک اندیشه ارائه می کند.
به این می گوییم کلام انقلابی.